წერილი ღმერთს...

შუაღამე იდგა.

საბჭოთა არმიის ერთი ნაწილი სასტიკი ბრძოლისთვის ემზადებოდა. სიჩუმეში საყვირის ხმა გაისმა. ეს შეტევაზე გადასვლის ნიშანი იყო. უფრო კი - სიკვდილთან შესახვედრად უხმობდა მეომრებს. საყვირის ხმაზე ჯარისკაცები წამოიშალნენ. მათ შორის იყო ალექსანდრე ზაცეპაც. ალექსანდრესთვის ეს შეტაკება პირველი როდი იყო, მაგრამ ახლა გული სულ სხვაგვარად უცემდა, თვალი სხვას ხედავდა და სიტყვებიც ისეთი მოსდიოდა, აქამდე რომ არ იცოდა და არასოდეს წარმოეთქვა... იმ ღამით, ბრძოლაში გასვლის წინ, ღმერთმა წყალობით მოხედა მას, გონების თვალი აუხილა და გული გაუხსნა; წუთისოფლის ამაოება, სიცრუე და მარადიული ღმერთის დიდებულება უჩვენა. საოცარ სიხარულს და ტკივილს ერთდროულად გრძნობდა. განახლებული გული განცდილს ვეღარ იტევდა. ჯიბეებში საწერ-კალამი და ფურცელი მოიჩხრიკა და წერა დაიწყო. დრო აღარ ჰქონდა. მისი სიცოცხლე მთავრდებოდა. უნდა მოესწრო.

ეს ამბავი მეორე მსოფლიო ომის მძვინვარებისას, 1944 წელს მოხდა. იმ შეტაკებაში თითქმის ყველა დაიღუპა. გამთენიისას სანიტარულმა ინსპექტორმა, რომელიც დაღუპული მეომრების გვამებს ათვალიერებდა, ერთ-ერთის ფარაჯაში ფრონტისეულად გაკეცილი სამკუთხა ბარათი ნახა. ჯარისკაცს იგი ფარაჯის გარეთა ჯიბეში ჩაედო, ალბათ იმ განზრახვით, რომ მისი სიკვდილის შემდეგ ბარათს იოლად იპოვნიდნენ. დაღუპული ალექსანდრე ზაცეპა იყო. ბარათზე კი სიცოცხლის ბოლოს, თავის გულში აღმოჩენილი ღმერთისთვის ნათქვამი ეწერა.

მისმინე ღმერთო…

არცერთხელ ჩემს ცხოვრებაში შენთან არ მისაუბრია, მაგრამ დღეს მინდა სალამი მოგიძღვნა. შენ იცი, ბავშვობიდანვე სულ ამას მეუბნებოდნენ, რომ შენ არა ხარ, და მე სულელმა, ეს დავიჯერე. შენს ქმნილებათა მჭვრეტელი არასოდეს ვიყავ, და აი, ღამით, კრატერიდან, ხელყუმბარამ რომ ამოგლიჯა, ვუყურებდი ვარსკვლავიან ცას, თავს რომ მეკიდა, და ამ ციმციმით აღტაცებული უცბად მივხვდი, რა საშინელი შეიძლება იყოს სიცრუე.

არ ვიცი ღმერთო, გამომიწვდი კი ხელს ? მაგრამ ერთს გეტყვი, შენ მე გამიგებ. საკვირველია, ამ ჯოჯოხეთში გული განათდა და შეგიცანი. ამის გარდა კი არაფერი მაქვს სათქმელი.

და კიდევ ერთი - მიხარია, შენ რომ გიხილე. შუა ღამისას იერიშზე უნდა წავიდეთ. არ მეშინია, შენ ჩვენ გვიყურებ. მესმის საყვირი. წასვლის დრო დადგა. რა კარგი იყო აქ, შენთან ყოფნა. ამასაც გეტყვი: შენ უწყი, თუ რა სასტიკი იქნება ბრძოლა; და შეიძლება, რომ დღესვე ღამით შენს კართან დავდგე…

თუმცა აქამდე შენს მეგობრად არ ვითვლებოდი, დამრთავ მე ნებას შენთან შემოსვლის, როცა კი მოვალ ?

მგონი ავტირდი… ღმერთო, ხომ ხედავ, რაც მოხდა ჩემს თავს - შენ შეგიცანი. მშვიდობით ღმერთო - მივდივარ, და არ მგონია უკან დავბრუნდე; უცნაურია - ახლა სიკვდილის არ მეშინია.

სიცოცხლის ბოლოს ღმერთის აღიარებით, რუსი ჯარისკაცი ალექსანდრე ზაცეპა მონანულ ავაზაკს მიემსგავსა, რომელიც „აღასუბუქნა მეცნიერებამან ღმრთისმეტყველებისამან“.

„მომიხსენე მე უფალო ოდეს მოხვიდე სუფევითა შენითა“, - ასეთი გულშემუსვრილებით ითხოვა ავაზაკმა. „თუმცა აქამდე შენს მეგობრად არ ვითვლებოდი, დამრთავ მე ნებას შენთან შემოსვლის, როცა კი მოვალ?“ - ამბობს ბოლო წუთებში ალექსანდრე ზაცეპა. და სიკვდილის აღარ ეშინია, რადგან შეიცნო. შეიცნო და მისი სული განათდა. განათდა იმედით, სიყვარულით - ღვთისადმი სიყვარულით, რომელმაც მისი გულიდან სიკვდილის შიში განდევნა.

მინაწერი:

ეს წერილი ფრონტზე ხელიდან ხელში გადადიოდა. იმ ჯოჯოხეთურ დღეებში მრავალი სულისთვის ჭეშმარიტების შეცნობის საწინდარი გახდა და შესაძლოა, დღესაც, ყოველ სულში დრომდე დაფარულის გასაღები აღმოჩნდეს. 

ფიქრები სიკეთესა და ბოროტებაზე

წმინდა მღვდელმთავარი ნიკოლოზ სერბი (ველიმიროვიჩი)

უმეცრება

ძნელი არაა, ასწავლო ცხოველს, ძნელი არაა, ასწავლო უბრალო ადამიანს, მაგრამ რა ძნელია, ასწავლო უვიცს, რომელიც უკვე მასწავლებელი გახდა!

სისუსტე

დანაშაული ყოველთვის სისუსტეა. დამნაშავე მხდალია და არა გმირი; ამიტომ მას, ვინც გაწყენინებს, უყურე ისე, როგორც შენზე სუსტს; როგორც პატარა ბავშვს სამაგიეროს არ გადაუხდი, ასევე ნურავის მიაგებ სანაცვლოს; რამეთე იგი ბოროტებისგან კი არა, სისუსტისაგან იბადება. ასე შეინარჩუნებ ძალას და მიემსგავსები წყნარ ზღვას, რომელიც არასოდეს გადმოვა ნაპირებიდან, რათა დაახრჩოს უგუნური, რომელიც მას ქვებს ესვრის.

პატივმოყვარეობა

რამდენადაც ჭკვიანად წარმოაჩენ საკუთარ თავს ადამიანების წინაშე, იმდენად უგუნური ხდები საკუთარი თავის წინაშე. რაც მეტად ამაყობ შენი მოჩვენებითი ღირსებებით სხვების წინაშე, მით მეტად ჩანს შენი უმწეობა და ნაკლოვანება.

ერთი ჯარისკაცი უამბობდა მეგობარს, რომ ყოველთვის, როცა იგი თავის ქებით აღწერდა თავის საბრძოლო გამარჯვებებს და საკუთარ გმირობებს, მის წარმიდგენაში მეყსეულად ცოცხლდებოდა ყველა მისი დამარცხების სურათი და სიმხდალის გამოვლინების ყველა შემთხვევა.

ბუნების სიმშვენიერე

სამყაროს მთელი მშვენიერება უზენაესი საიდუმლოებიდან ამოდის. ამის გარეშე ბუნება წამითაც ვერ შეინარჩუნებდა იმ მშვიდ, უბიწო მშვენიერებას, რომელსაც იგი ასხივებს.

ქმნილი ბუნება ღრუბელია, რომელიც ფარავს ღვთაებრივი ცეცხლის დამაბრმავებელ ბრწყინვალებას. ამ ღრუბლის გამჭვირვალეობა ანდა შეუღწევადობა ჩვენს სულიერ ხედვაზეა დამოკიდებული; ნატიფი და მაღალი სულისათვის იგი დახვეწილი და გამჭვირვალეა, უხეშისათვის კი - ბნელი და შეუღწევადი.

უმწეობა

ზოგჯერ ადამიანი თავის უძლურებას ფარავს მათგან, ვისაც იგი უყვარს, რათა მათ არ ითაკილონ. ფარავს მათგანაც, ვინც მას აქებს, რათა მათ არ აძაგონ იგი.

იგი ორგზის ცდება: ჯერ ერთი, არ ესმის, რომ, თუკი თვითონ გაამხელს საკუთარ სისუსტეებს, მათ ნაკლებად არ ეყვარებათ და ნაკლებად არ შეაქებენ. როდესაც სხვა ადამიანები მის სისუსტეებს აღმოაჩენენ, მაშინ აუცილებლად ითაკილებენ და აძაგებენ მას. მეორეც, მას ავიწყდება, რომ არსებობს თვალი, რომელმაც მის შესახებ ყველაფერი იცის და ყველაფერს ხედავს.

ამიტომ უკეთესია, ნაკლოვანებები მანამდე გავამხილოთ, სანამ ისინი ჩვენზე სრულ ძალაუფლებას მოიპოვებენ და სხვებისთვისაც შესამჩნევნი ხდებიან. რამეთუ ახალგაზრდობაში ძაგების გადატანა უფრო ადვილია, ვიდრე სიბერეში.

თანასწორობა

ღმერთი სიყვარულია, მაგრამ ეს თანასწორობას როდი ნიშნავს; თანასწორობა განდევნიდა სამართლიანობასაც, სიყვარულსაც და ზნეობასაც.

არის თუ არა ცოლქმრული სიყვარული თანასწორი?

არის თუ არა დედაშვილური სიყვარული თანასწორი?

განა მეგობრების სიყვარული თანასწორია?

ღვთისა და ადამიანის სიყვარულის თანასწორობის არარსებობა სამართლიანობის საფუძველია და სიყვარულის გამაღვივებელი.

სანამ სიყვარული არსებობს, თანასწორობაზე არავინ ფიქრობს.

სანამ სამართლიანობა მეფობს, თანასწორობა არავის ახსოვს.

როდესაც სიყვარული ქრება, ადამიანები საუბრობენ სამართლიანობაზე და თანასწორობას გულისხმობენ.

როდესაც სიყვარულთან ერთად თანასწორობაც ქრება, იწყებენ თანასწორობაზე საუბარს და უზნეობას გულისხმობენ, ანუ განდევნილ ზნეობას ბიწიერებას უნაცვლებენ.

სიყვარულის საფლავზე სამართლიანობა ამოიზრდება, სამართლიანობის საფლავზე კი - თანასწორობა.

ნუ ენდობი ბედნიერებას

თუ მდიდარი ხარ, იფიქრე იმაზე, შეძლებ თუ არა სიღარიბის ღირსეულად გადატანას.

თუ ბედნიერი ხარ, წარმოიდგინე, როგორ შეხვდე ღირსეულად უბედურებას.

როდესაც ადამიანები გაქებენ, იფიქრე, შეძლებ თუ არა, ღირსეულად გადაიტანო ძაგება.

და მთელი ცხოვრების მანძილზე იფიქრე, როგორ შეხვდე ღირსეულად სიკვდილს.

ვიპოვნო ჩემი ნამდვილი „მე“ !...

 ჩვენი არსების სიღრმეში ღვთის ხატად ვართ შექმნილნი და ყოველგვარი უსარგებლობის ჩამოშორება ძალიან ჰგავს ძველი კედლის მხატვრობის ანდა დიდი მხატვრის ნახატის გაწმენდას, რომელიც საუკუნეთა განმავლობაში მხატვრის მიერ შექმნილი ჭეშმარიტი სილამაზის ზემოდან უგემოვნო ადამიანებმა გადაღებეს. თავდაპირველად, რაც მეტად ვასუფთავებთ, მით მეტად ჩანს სიცარიელე, და გვეჩვენება, რომ მხოლოდ წავახდინეთ ის, რასაც ჯერ კიდევ შემორჩენოდა მცირეოდენი სილამაზე მაინც; თუნდაც ცოტა, მაგრამ მაინც რაღაც იყო. შემდეგ კი ჩვენ უკვე ვიწყებთ ნამდვილი სილამაზის შეცნობას, რომელიც უდიდესმა მხატვარმა თავის ქმნილებაში ჩადო; ჩვენ ვხედავთ უბადრუკობას, შემდეგ შუალედში - სრულ ქაოსს, მაგრამ, ამავე დროს, შეგვიძლია ჭეშმარიტი სილამაზის ამოცნობაც. და მაშინ აღმოვაჩენთ, რაც ვართ: უბადრუკი არსება, რომელსაც ღმერთი ესაჭიროება, მაგრამ არა იმისთვის, რომ სიცარიელე შეავსოს, არამედ იმისათვის, რომ ღმერთს შეხვდეს.

 მიტროპოლიტი ანტონ სუროჟელი

მიუღწეველი ქვეყანა

ეთიკა და ტექნიკა 

ძალიან ბევრი ადამიანი ყოველგვარ უბედურებაში თანამედროვე ტექნიკას სდებს ბრალს.

მაგრამ განა მართლაც ტექნიკაა დამნაშავე, თუ დამნაშავენი ისინი არიან, ვინც ტექნიკას ქმნიან და ბოროტად იყენებენ მას?!

განა ხის ჯვარია დამნაშავე, თუკი ვინმეს მასზედ გააკრავენ?! ან, განა ჩაქუჩს უნდა დავდოთ ბრალი, თუკი მისი საშუალებით მეზობლები ერთმანეთს გაუტეხენ თავებს?!

ტექნიკა უგრძნობია როგორც სიკეთის, ისე ბოროტების მიმართ.

ერთი და იგივე მილები შეიძლება, წმინდა წყაროს წყლის გამოსაყვანადაც გამოვიყენოთ და იმისთვისაც, რომ ტუალეტიდან სიბინძურე გარეთ გავუშვათ.

ბოროტებას მკვდარი ტექნიკა კი არ წარმოშობს, არამედ-მკვდარი ადამიანური გული.

წმინდა ნიკოლოზ სერბი (ველიმიროვიჩი)

გამონაკლისი

ცეკვაში თითქო ფრთებია
შენი ხელების მტევნები;
მე თვალს გადევნებ, მე მხოლოდ
ოცნებით დაგედევნები...

ახალგაზრდობა შენს ირგვლივ
ფერად ფერხულში ჩაება,
შენთვის უცხოა დარდი და
გულგამყინველი ვაება.

ახალგაზრდობას შენს ირგვლივ
საამური აქვს მსვლელობა,
(სადღაც კი თვალებს აცეცებს
გულგამყინველი მკვლელობა).

ახალგაზრდობას, რომელმაც
შენ აღტაცება დაგარქვა,
არ განუცდია, რა არის
გულგამყინველი დაკარგვა.

და ფრთები, მხოლოდ ფრთებია
შენი ხელების მტევნები,
ეგ სიხარული, ეგ ღიმი,
ეგ ბარი, ეგ შადრევნები.

სხვისთვის კი ბედმა არც ვარდი,
არც გაღვიძება ინება,
გიცქერ და გულნაღვლიანად
წარსულზე გამეცინება.

რად ვერ ისწავლეს ღიმილი
და თავისთავის დანდობა,
საკუთარ ხელით რად მოჰკლეს
თავისი ახალგაზრდობა?

გიცქერ და ვფიქრობ, მზიანო,
გიცქერ და გულით ვევნები —
რომ ფრთები, მხოლოდ ფრთებია,
შენი ხელების მტევნები.

1910

უდაბნო

სიყმაწვილეში მე ვჭკნებოდი, როგორც ფოთოლი, 
ობოლი ვიყავ მე მაშინაც, სულით ობოლი.
ჟამი მიჰქროდა ახალი დღით განრინებული, 
არ მშვიდდებოდა ჩემში მაინც გული ვნებული.

დღესაც მარტო ვარ, სიყვარულის არ მესმის ნანა. 
ჩემთვის მარტოდენ უდაბნოა მთელი ქვეყანა.
მოვკვდე და გული ვის დავწყვიტო, ვინ დავაობლო? 
ჩემთვის მარტოდენ უდაბნოა ჩემი სამშობლო.

რად მინდა მივწვდე მიუწვდომელს, ვრცელს და უსაზღვროს? 
ჩემს უდაბნოს ვერ გავსცილდები მაინც ვერასდროს,
მეგობრობაში, სიყვარულში, შურში, მტრობაში, 
მარტო ვიქნები, და რა ვპოვო მარტოობაში?

ვიმღერო? მაგრამ ჩემთვის რაა ჩემი სიმღერა? 
წუთით მიტაცებს, სამუდამო წყლულს ვერ შლის, ვერა!
და თუ შორს ვინმე ტკბება ჩემი სევდიან ხმებით, 
ის ჩემს ხმებს მიჰყავს... მე ვის წავყვე ჩემის წამებით?

ან მეგობარის თუ მომესმას ნეტარი ხმობა, 
შემეძლება კი სიყვარული და მეგობრობა?
არცა თუ მცირე შეუდგა გულს სევდა-ნაღველი, 
რომ კვლავ შემეძლოს ზეცისაკენ აღვაპყრო ხელი.

ო, სად ხარ, სადა, უჩვეულო რაიმე ძალო, 
სიცარიელის შავი ნისლი რომ გამაცალო!

გალაკტიონ ტაბიძე

"იგი სიყვარულისთვის იყო გაჩენილი ანუ გრიშა და მთავარი"

ადამიანი ადამიანისთვის დღეა 

გურამ დოჩანაშვილი

-არის ერთი გამოთქმა, რომ ადამიანი ადამიანისათვის მგელია, მაგრამ მე, ამ შემთხვევაში შენი ახლობელი, სულ სხვა თვალსაზრისისა ვარ. და თუ გინდა, რომ აგიხსნა, აბა, თვალები დახუჭე და დინჯად, ნებისყოფიანად დაითვალე ათამდე.-თქვა გრიშამ

— და უცებ მაკოცებ, არა?

— არა.

— აბა?!

— თუ გაინტერესებს, დათვალე, თუ არადა...

— კარგი, კარგი. თვალები დავხუჭო და ისე?

— ჰო.

— ერთი, ორი, სამი... — დაიწყო ქალმა და ბოლოს განგებ გააგრძელა, — ცხრა-ა, და — ა, აა-ათი... ათი! მითხარი ახლა... გრიშა, სადა ხარ?

ზღვა შრიალებდა მხოლოდ.

— გრიშა! — წამოიძახა ქალმა და წამოდგა, — სადა ხარ, გრიშა?

ძალიან ბნელოდა.

— გრიშა! კარგი ახლა, გამოდი, გრიშა! — და ქალი საკუთარმა კივილმა შეაკრთო, გულზე მიიხუტა თითები, თვალები გაუფართოვდა, სახე დაეძაბა, ბნელს მიაშტერდა და შიშმა ჟღარუნით დაუარა სხეულში — იქვე, შორიახლოს, უცნაურად გაფარჩხული კუნძი ეგდო.

— გრიშა! მოდი ჩემთან, გრიგოლ! ხმას აღარ გაგცემ, იცოდე, გრიგოლ!.. — და ქალმა სილაზე დაჰკრა ფეხი.

გაგიგონიათ?! — ვითომც არაფერი.

„ამ ქალაქგარეთ... ამ ქალაქგარეთ რა მინდოდა, გადაკარგულში, რა ვქნა...“ — გაიფიქრა ქალმა და კუნძს ფრთხილად აუარა, ცდილობდა, არ შეეხედა და განზე იყურებოდა, მაგრამ პატარა ორმოში ჩაუვარდა ფეხი და მუხლზე დაეცა. ამან მთლად არია ქალი, თანაც სიბნელიდან თავად შიში მისჩერებოდა გაყინული, წებოთი ამოვსებული თვალებით, წამოხტა და თვალდახუჭული გაიქცა სილიან ნაპირზე — საკუთარი ფეხის ხმაც კი არ ესმოდა, ვიღაცეები კი გრიალით მისდევდნენ, კაბასა და თმაზე ეტანებოდნენ, სიმწრისაგან თვალდახუჭული, ერთიანად აცახცახებული ქალი კი გარბოდა და უცებ რაღაცას რომ დაეჯახა, შეჰკივლა, სახეზე აიფარა ხელები და ჩაიკეცებოდა, იმ რაღაცას წელზე ხელი რომ არ შემოეხვია და არ ეთქვა:

— ეს მე ვარ, მე.

— გრიშა! — წამოიძახა გახარებულმა ქალმა და ჩაეხუტა, — სად იყავი, გრიშა?!

— სად წავიდოდი... შენ, რა, მიგატოვებდი, გეგონა?

— ჰო, — ამოისლუკუნა ქალმა და უფრო ჩაეხუტა, — რატომ შემაშინე, რატომ შემაშინე, გრიშა?!

— ნუ გეშინია, ნუ ტირი, აბა, შემომხედე... გეყოფა, კარგი, დაწყნარდი და კარგად დამიგდე ყური — აი, ესაა ადამიანისთვის ადამიანი.

— რა ესაა... რას ამბობ?

— აი, სწორედ ესაა ადამიანისთვის ადამიანი, — უთხრა გრიშამ და თავზე გადაუსვა ხელი, — შენ მარტო იყავი, სუსტი და უმწეო, შენ მარტო იყავი ამ წკვარამსა და უკუნეთში, შენს წინ კი უზარმაზარი, გამუქებული ზღვა ავად შრიალებდა, პატარავ, და შეგეშინდა, მარტო იყავი, მარტოკინა, და ამიტომ შეგეშინდა. შენთვის ხომ ღამე იყო, ხომ ღამე იყო ამ ორიოდე წუთის წინ, ახლა კი, ჩემთან რომ ხარ, ჩახუტებული და დაჯერებული, ახლა ხომ დღეა, პატარავ, ხომ დღეა?

— დღეა, გრიშა, დღეა, — ტიროდა ქალი.

— ადამიანი ადამიანისთვის დღეა, — თქვა გრიშამ.

გურამ დოჩანაშვილი

სიბერე / Elegy to Old Age

ჰერმან ჰესე

Hermann Hessee

სიბერე

სიბერე ჩვენი ცხოვრების საფეხურია, რომელსაც, ისევე როგორც მის სხვა ეტაპებს, აქვს საკუთარი სახე, საკუთარი ატმოსფერო და ტემპერატურა, საკუთარი სიხარული და დარდი. ჩვენ, ჭაღარა მოხუცებს, ისევე როგორც ჩვენს უმცროს თანამოძმეებს, გვაქვს ამოცანა, რომელიც აზრს აძლევს ჩვენს არსებობას...

ამას წინათ ბაღში კოცონთან ვიდექი და ცეცხლში ვყრიდი ფოთლებსა და გამხმარ ტოტებს. ეკლიანი ღობის იქით ჩაიარა მოხუცმა ქალმა, რომელიც ალბათ 80 წლის იქნებოდა. იგი შეჩერდა და ყურება დამიწყო. მე მივესალმე, მაშინ მან გაიცინა და მითხრა: `სწორად მოიქეცით, კოცონი რომ გააჩაღეთ. ჩვენს ასაკში დროა, ნელ-ნელა შევეგუოთ ჯოჯოხეთს~. ამან მისცა ტონი საუბარს, რომლის დროსაც ერთმანეთს შევჩივლეთ ათასგვარი ტკივილისა და გაჭირვების შესახებ, მაგრამ სულ ხუმრობით (ხუმრობის კილოთი). საუბრის ბოლოს ვაღიარეთ, რომ მიუხედავად ყველაფრისა, ჩვენ ჯერ კიდევ არ ვართ საშინლად მოხუცები, სანამ ჩვენს სოფელში ცხოვრობს ყველაზე უხუცესი, რომელიც ასი წლისაა...

როცა სრულიად ახალგაზრდები თავიანთი ძალის უპირატესობითა და გულუბრყვილობით ჩვენს ზურგს უკან იღიმებიან, სასაცილოდ ეჩვენებათ ჩვენი მძიმე სიარული და დაძარღვული ყელი, ჩვენ ვიხსენებთ, როცა ასეთი ძლიერები და ასეთივე მიამიტები ვიყავით, ოდესღაც ჩვენც ვიცინოდით, და სრულიად არ მიგვაჩნია, რომ დამარცხებულები ვართ, არამედ გვიხარია, რომ ცხოვრების ამ საფეხურს გადავაბიჯეთ და გავხდით უფრო ჭკვიანნი და მომთმენნი...

 Elegy to Old Age

Old age is a stage in our lives, 

and like all other stages 

it has a face of its own, 

its own atmosphere and temperature, 

its own joys and miseries. 

We old white-haired folk, 

like all our younger human brothers, 

have a part to play 

that gives meaning to our lives…

Recently I was in my garden tending a fire, 

which I was feeding with leaves and dried twigs. 

Along came an old woman, probably close to eighty, 

past the whitethorn hedge; 

she stopped and looked at me. 

I greeted her and she laughed 

and said, 'you're doing quite right with your little fire. 

At our age we'd do well to make friends with hell by slow degrees.' 

That struck the tone of our conversation, 

in which we complained to each other 

of all kinds of pains and deprivations 

but always in a spirit of merriment.

And at the end of our conversation 

we admitted to each other that despite everything 

we couldn't really be so frightfully old 

and could hardly count as real ancients 

so long as the oldest woman

in the village was still alive, at one hundred…

When the very young people, 

in the superiority of their strength 

and lack of sensitivity, 

laugh behind our backs 

and find our gait awkward 

and straggling white hairs 

and scrawny necks comic, 

then we remember how we once, 

in possession of the same strength 

and lack of sensitivity, 

also laughed, 

and we do not seem to ourselves inferior or defeated, 

but rather we rejoice that we have outgrown that stage of life 

and have become a shade more shrewd and more patient. 

გალაკტიონ ტაბიძე

სიბერე

მე მიღალატეს ძველმა რითმებმა 

(ძველ მეგობრებსაც ვამჩნევ მე ღალატს), 

თუმცა მე მასთან მიყვარდა შებმა - 

ეხლა რა ვუყო სპლინს - უხმო ჯალათს?!

ეჰა! მე ვამბობ: სად შემიძლია 

ვებრძოლო ქალთა წყევლას, სიბერეს? 

წვიმები წვიმებს სიცილით ცვლიან 

და შლიან შემკრთალ სურათის ფერებს. 

სერიული მკვლელების ტვინი და გენი

ისინი, ვინც დაინტერესებულნი არიან კრიმინოლოგიით,  მკვლელების ტვინის გამოკვლევით, ან/და ნეირომეცნიერებით!

ნეირომეცნიერი: ჯიმ ფელონი        

           ნეირომეცნიერმა- ჯიმ ფელონმა, რომელიც გახლავთ კალიფორნიის უნივერსიტეტის პროფესორი ნეირობიოლოგიასა და ფსიქიატრიაში, გამოკვლევებით დაადგინა შემდეგი: სერიულ მკვლელებს დაზიანებული აქვთ ორბიტალური კორტექსი(Orbitofrontal Сortex), რომელიც თავის წინა, შუბლის ქერქოვანი შრის ნაწილში მდებარეობს და რომელიც კონტროლს უწევს ადამიანის ქცევებსა და მორალს.

ორბიტალური/ფრონტალური კორტექსი

       

    გამოკვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ მკვლელებს გააქტიურებული აქვთ ე.წ. “ძალადობრივი გენი” (Violence Genes) - MAOA,იგივე მონოამინოოქსიდაზა A (Monoamine Oxidases A), რომელიც წარმოადგენს საშიშ გენს, და რომელიც მდებარეობს მხოლოდ X ქრომოსომაში, რაც ნიშნავს იმას, რომ აღნიშნული გენი, ანუ, მკვლელობა გენეტიკურად გადადის მხოლოდ დედიდან, რადგან გოგო შვილი X ქრომოსომას იღებს როგორც დედისგან, ისე მამისგან, მაგრამ ბიჭი შვილი X ქრომოსომას მხოლოდ დედისაგან იღებს. აი, რატომაა რომ ხშირად მამაკაცები არიან ფსიქოფათიური მკვლელები.

სეროტონინი

  გამოკვლევით ასევე დადგინდა, რომ აღნიშნული გენი- მონოამინოოქსიდაზა A „ახშობს“, თრგუნავს იმ გენებსა და ამინომჟავებს, რომელიც გამოიმუშავებს სეროტონინს, ხოლო სეროტონინი (ქიმიური ნივთიერება ცენტრალურ ნევრულ სისტემაში) კი თავის მხრივ იწვევს ადამიანში ბედნიერების, სიმშვიდის განცდას.

    საინტერესო ფაქტია ის, რომ ჯიმ ფელონმა გამოკვლევისას  გაიკეთა მისი და მისი ოჯახის წევრების ტვინის პოზიტრონ-ემისიური ტომოგრაფიული სკანირება(PET), რომლის შედეგად აღმოჩნდა, რომ  ოჯახის წევრებს შორის მხოლოდ მას ჰქონდა ორბიტალური კორტექსზე ზუსტად ისეთივე დაზიანებები , როგორიც აქვთ სერიულ მკვლელებს. ამის  შემდგომ ჯიმ ფელონმა გადაწყვიტა მოეძია თავისი წინაპრების ისტორია, რა დროსაც აღმოჩნდა რომ მას წინაპრებში ბევრი სერიულო მკვლელი ჰყოლია.. 

ჯიმ ფელონისა და მისი ოჯახის წევრების ორბიტალური კორტექსი

 

     ჯიმ ფელონი მიიჩნევს რომ მისი სერიული მკვლელად ჩამოყალიბების პრევენცია განაპირობა გარემო, სოციალურმა ფაქტორებმა, კერძოდ, იგი ამბობს: „მე მქონდა არაჩვეულებრივი,საოცარი ბავშვობა, მაგრამ მე რომ ცუდი ბავშვობა მქონოდა და ცუდად მომქცეოდნენ, ვინ იცის?- შეიძლება დღეს  სერიული მკვლელიც კი ვყოფილიყავი...“